Προβλήματα συμπεριφοράς και διαγωγής

Εισαγωγή
Σχεδόν όλα τα παιδιά, κάποιες φορές γίνονται δύσκολα και απαιτητικά, ιδιαίτερα τα μικρά παιδιά που μόλις προσπαθούν να αυτονομηθούν. Προβλήματα όμως ανακύπτουν όταν η συμπεριφορά αυτή είναι έντονη, παραμένει για μεγάλο διάστημα και δημιουργεί προβλήματα στην οικογένεια και στον περίγυρο του παιδιού.
Τα έντονα προβλήματα συμπεριφοράς σε οποιαδήποτε ηλικία και αν εκδηλωθούν θα πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη και δεν θα πρέπει να αντιμετωπιστούν απλά σαν ένα «στάδιο» που θα «ξεπεράσει» το παιδί μεγαλώνοντας.
Όταν ο γονέας αντιληφθεί ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα τότε θα πρέπει να κλείσει ραντεβού με κάποιον ειδικό ο οποίος θα αξιολογήσει τη συμπεριφορά του παιδιού. Ο ειδικός μπορεί να συμβουλεύσει τους γονείς για το πώς να βελτιώσουν τη συμπεριφορά του παιδιού τους με θετικό τρόπο και να το βοηθήσουν να καλλιεργήσει τη συναισθηματική του ευφυία και τις κοινωνικές του δεξιότητες.

Πώς αντιδρούν τα παιδιά όταν γίνονται εναντιωματικά;
Η εναντιωματική συμπεριφορά εκδηλώνεται με:
• Ξεσπάσματα θυμού.
• Ανυπακοή.
• Σωματική βία και τσακωμοί.
• Καυγάδες, απειλές, βρισιές.
• Σκόπιμη πρόκληση ζημιών και καταστροφή πραγμάτων.
• Πτώση στη σχολική απόδοση.
• Δυσκολίες στο να κάνουν φίλους.

Τι μπορεί να οδηγήσει ένα παιδί σε εναντιωματική συμπεριφορά;
Αρκετοί παράγοντες μπορούν να οδηγήσουν σε προβλήματα συμπεριφοράς. Τέτοιοι είναι το ταμπεραμέντο του παιδιού (πχ το δύσκολο, υπερκινητικό παιδί), οι αλλαγές των συνθηκών (πχ οικονομικά προβλήματα, χωρισμός, ερχομός νέου μωρού στο σπίτι), αλλά κι οι τρόποι που οι γονείς αντιμετωπίζουν τη συμπεριφορά του παιδιού (γονεϊκοί τρόποι αντίδρασης). Ποτέ δεν είναι ένας μόνο ο λόγος ή μία μόνο η αιτία που οδηγεί στην εναντιωματική ή προβληματική συμπεριφορά του παιδιού.

Πώς μπορούν οι γονείς να βοηθήσουν το παιδί τους;
Στο ιατρείο εφαρμόζεται η μέθοδος «Θετικοί Γονείς Χαρούμενα Παιδιά», η οποία απευθύνεται σε γονείς με παιδιά με προβλήματα διαγωγής ηλικίας 3-8 χρόνων. Η μέθοδος αυτή έχει συγγραφεί από τον Απόστολο Βούρδα κι έχει εφαρμοστεί και ελεγχθεί με επιτυχία στην Πανεπιστημιακή Παιδοψυχιατρική Κλινική (http://child-psychiatry.med.uoa.gr/programmata-proagwgis-cyxikis-ygeias/ekpaideysh-gonewn-gia-paidia-me-diataraxi-diagwgis-hlikias-2-8-eton.html). Βασικά θεραπευτικά σημεία αυτής της μεθόδου είναι:
• Η ύπαρξη ποιοτικού και δημιουργικού χρόνου μεταξύ γονιού και παιδιού.
• Η αναγνώριση και ενθαρρύνση της καλής συμπεριφορά του παιδιού.
• Το να λειτουργούν οι ίδιοι οι γονείς ως παραδείγματα σωστής συμπεριφοράς (role model).
• Η καλλιέργεια της συναισθηματικής ευφυίας του παιδιού και πώς να εκφράζει τα συναισθήματα του.
• Η βελτίωση του τρόπου επικοινωνίας με το παιδί.
• Δημιούργια ξεκάθαρου συστήματος κανόνων και ευθύνων για όλους στο σπίτι.
• Η εφαρμογή με συνέπεια και σταθερότητα ενός δίκαιου συστήματος πειθαρχίας.

Τι μπορεί να συμβεί εάν δεν πάρουμε κάποια μέτρα;
Η εναντιωματική συμπεριφορά και τα προβλήματα διαγωγής του παιδιού ή του εφήβου μπορεί να του δημιουργήσει δυσκολίες στο σχολείο, στην ικανότητά του να βρίσκει λύσεις, να αντιμετωπίζει δύσκολες καταστάσεις και να απολαμβάνει διάφορες δραστηριότητες με την οικογένεια και τους φίλους του. Η προβληματική συμπεριφορά μπορεί επίσης να δημιουργήσει στο παιδί ή στον έφηβο δυσκολίες στο να δημιουργήσει φιλίες και να έχει καλές σχέσεις με την οικογένειά του. Αν δεν γίνει κατάλληλη θεραπεία τα προβλήματα μπορεί να συνεχιστούν στην κοινωνία, στο χώρο εργασίας και στην οικογένεια που θα δημιουργήσει αργότερα ο νέος.
Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάτε ότι ανεξάρτητα με το πώς συμπεριφέρεται το παιδί σας έχει ανάγκη να γνωρίζει ότι δεν θα το βλάψετε και δεν θα το εγκαταλείψετε ποτέ. Τα παιδιά έχουν ανάγκη να γνωρίζουν ότι οι γονείς τους μπορούν να τα βοηθήσουν να ελέγξουν τα συναισθήματά τους. Γι αυτό προσπαθήστε να καταλάβετε τι είναι αυτό που κάνει το γιό σας ή την κόρη σας να συμπεριφέρεται με τον συγκεκριμένο τρόπο και κάντε κάτι γι αυτό. Διδάξτε τα παιδιά σας ότι μπορούν να ελέγχουν τα συναισθήματά τους και να τα εκφράζουν με θετικό τρόπο.